آیا گذاشتن نیوجرسی توسط شهرداری جرم است؟

در شاخه : مجموعه مقررات و شکایات علیه شهرداری - مجموعه مقررات در مورد تخلفات شهری

آیا گذاشتن نیوجرسی توسط شهرداری جرم است؟

قبل از ورود به این بحث بایستی بدانیم نیوجرسی در واقع دیوار موقت بتنی است که سابقاً در ایالت نیوجرسی کشور آمریکا به جهت ایجاد موانع خیابانی استفاده می‌شده است و به مرور زمان در ایران به جهت استفاده‌ و موارد دیگر در امور شهرداری از جمله تخلفات ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

1-اساساً برابر قانون شهرداری مالکین املاک و اراضی واقع در محدوده و حریم شهر موظف به اخذ پروانه ساختمانی از شهرداری می‌باشند

2-بر اساس تبصره ماده 100 قانون شهرداری،شهرداری ها مکلف به جلوگیری از تخلفات ساختمانی و اعلام مراتب تخلف به کمیسیون ماده 100 می‌باشند.

3-تخلفات ساختمانی بر اساس قوانین و دستورالعمل های مختلف شهری به چند دسته تقسیم می‌گردد:

الف-تخلفات ساختمانی، ساخت بدون پروانه

ب-تخلفات ساختمانی، ساخت مازاد بر پروانه

ج-تخلفات ساختمانی تغییر کاربری 

در دسته مربوط به تخلفات ساختمانی ساخت بدون پروانه یا مازاد پروانه، شهرداری برابر تبصره ماده 100 قانون شهرداری، می‌تواند با ورود به اراضی محصور و غیر محصور از ادامه تخلفات ساختمانی جلوگیری نماید.

اما در قانون، در باب جلوگیری از تخلف ساختمانی و نحوه اقدام شهرداری صحبتی به میان نیامده است که شهرداری چگونه می‌تواند از ادامه عملیات ساختمانی دارای تخلف جلوگیری نماید اما بر اساس رویه موجود، شهرداری‌ها در این گونه امور با برداشتن مصالح و ابزار اولیه ساخت و ساز، مانع از ادامه عملیات ساختمانی می‌شوند علاوه بر این‌ها شهرداری با ارسال اخطاریه مراتب لزوم توقف عملیات ساخت را به مالک گوشزد می‌کنند بنابراین در این نوع تخلف شهرداری صرفاً بیل و کلنگ و ابزار و مصالح اولیه ساخت را از محل در حال ساخت جمع آوری می‌کند و معمولاً و در بیشتر اوقات به همین میزان ضمانت اجراء بسنده می کند و سپس پرونده را به جهت رسیدگی به تخلف ساختمانی به کمیسیون ماده 100 ارجاع می‌دهد.

اما در مورد تخلف ساختمانی تغییر کاربری یا تغییر نحوه استفاده از محل مسکونی به تجاری یا اداری بر اساس بند 24 ماده 55 قانون شهرداری،مالکین املاک و اراضی موظفند مطابق نوع کاربری مصوب در طرح تفصیلی اقدام به استفاده از نوع کاربری تثبیت شده خود نمایند بنابراین :

اولاً-در فرضی که محل وقوع ملک دارای طرح تفصیلی بوده بنا بایستی دقیقاً مطابق با طرح تفصیلی استفاده شود.

ثانیا-چنانچه محل  فاقد طرح تفصیلی بوده اما سند آن کاربری مشخصی برای ملک تعیین نموده بایستی مطابق کاربری تعیین شده در سند از ملک بهره‌برداری گردد. 

ثالثا -چنانچه ساختمان یا سازه قبل از سال 1349 احداث و از آن زمان نیز نوع استفاده آن مستمراً تجاری بوده بنابراین استفاده تجاری در آن تثبیت شده محسوب می‌گردد.

رابعاً -چنانچه بر اساس تبصره الحاقی به بند 24 ماده 55 قانون شهرداری مالک از کاربری ملک خویش تجاری استفاده نموده بنابراین کاربری تجاری برای ملک تثبیت شده محسوب می‌گردد.

اما چنانچه غیر از این‌ها، (مالک یا ذینفع یا مستاجر) تفاوتی نمی‌کند استفاده ای غیر از کاربری تعیین یا تثبیت شده از ملک نماید که معمولاً در این گونه موارد استفاده تجاری یا اداری از محل مسکونی می باشد بر اساس بند 24 ماده 55 قانون شهرداری حکم به تعطیلی و اعاده به وضع سابق صادر می‌گردد. 

بر اساس این مورد تخلف، معمولاً شهرداری یا راسا اقدام به پلمپ محل موصوف نموده یا بر اساس رای کمیسیون ماده 100 شهرداری

اگر شهرداری راسا اقدام به پلمپ نماید که تخلف اداری محسوب می‌گردد و فک پلمپ نیز مجازاتی برای مالک در بر نخواهد داشت اما اگر با رای کمیسیون ماده 100 محل مورد استفاده پلمپ شود در این صورت فک پلمپ مجازات قانونی 6 ماه حبس را در پی خواهد داشت.

خوب تا اینجا فهمیدیم که مجازات هر کدام از تخلفات ساختمانی چیست و ضمانت اجرای تخلف ساختمانی نیز چیست که در بحث تغییر کاربری ضمانت اجرای پلمپ و جلوگیری از ادامه استفاده از محل در کاربری مغایر از طریق پلمپ اعلام شده است.

اما در هیچ کجای قانون اجازه نصب نیوجرسی برای شهرداری نیامده است بنابراین نصب نیوجرسی ضمانت اجرای من درآوردی شهرداری است که به دلیل تکرار شهرداری‌های سراسر کشور در استفاده از این ضمانت اجراء به عنوان عرف و رویه معمول در شهرداری‌ها پذیرفته شده است.

خب! حالا اگر مالک قصد اعاده به وضع سابق و تبدیل کاربری تجاری یا اداری را به مسکونی و حالت اولیه داشته باشد و شهرداری اما پیش از آن با نصب نیوجرسی مانع استفاده مالک از محل شود ولو به صورت مسکونی اینجا بدون شک عمل شهرداری از مصادیق جرم ممانعت از حق یا مزاحمت خواهد بود زیرا که مالک قصد اعاده به وضع سابق ملک به حالت مسکونی را دارد و استفاده از آن به صورت مسکونی در حالی که با وجود نیوجرسی عملاً امکان استفاده از ملک خویش را به عنوان مسکونی و جهت استفاده مسکونی ندارد.

بر اساس رویه موجود و معمول قضات در این گونه امور و در فرض استنکاف شهرداری از برداشتن نیوجرسی هم عمل شهرداری از مصادیق تخلف اداری به عنوان سوء استفاده از مقام و موقعیت اداری است و هم عمل وی به عنوان مزاحمت و ممانعت از حق قابل پیگرد می‌باشد.

 در قوانین جزائی چنانچه عملی عرفاً جرم محسوب نگردد و آحاد جامعه به انجام آن عمل مبادرت نمایند آن عمل مجرمانه محسوب نمی‌گردد حال با توجه به اینکه شهرداری‌های سراسر کشور ضمانت اجرای تغییر نحوه استفاده از محل مسکونی به تجاری یا اداری را علاوه بر ارسال پرونده به کمیسیون ماده 100 نصب نیوجرسی دانسته و با وصف اینکه این نوع ضمانت اجراء در قانون نیامده و به آن اشاره‌ای نشده ولی با توجه به تکرار این ضمانت اجراء در شهرداری‌ها، معمولاً قضات شعب کیفری اقبالی به صدور حکم علیه شهرداری به جهت نصب نیوجرسی در معبر ورودی اماکن مسکونی تغییر کاربری یافته‌اند ندارند.

بنابراین به نظر می‌رسد رویه قضائی نیز ضمانت اجرای نصب نیوجرسی را به جهت تخلف تغییر نحوه استفاده از ملک پذیرفته مگر در حالتی که مالک تمایل به اعاده به وضع سابق یعنی استفاده مسکونی از محل مسکونی را داشته باشد از شهرداری با این اوصاف از برداشتن نیوجرسی اصنکاف می‌نماید. 

اما نصب نیوجرسی صرفاً به تخلف تغییر نحوه استفاده محدود و محصور نمی‌شود در بسیاری از موارد شهرداری بابت ضمانت اجرای دریافت جرائم کمیسیون ماده 100 یا مطالبات خویش از شهروندان در قالب عوارض یا قراردادهایی که شهرداری با پیمانکار یا اشخاص عادی می‌بندد از نیوجرسی استفاده می‌نماید و اقدام به نصب نیوجرسی در محل مورد تنازع نموده که بر اساس نظر مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه شهرداری صرفاً می‌تواند از عملیات ساختمانی، ساختمان‌های بدون پروانه یا مخالف پروانه به وسیله مامورین خود اعم از آنکه ساختمان در زمین محصور یا غیر محصور واقع شده باشد جلوگیری نماید بنابراین صلاحیت شهرداری‌ها در جلوگیری از عملیات ساختمانی منوط به نداشتن پروانه ساختمانی یا عملیاتی است که بر خلاف پروانه ساختمانی در حال انجام باشد بنابراین بعد از پایان ساختمان، شهرداری هیچ صلاحیتی در جلوگیری ندارد و بایستی مطابق مقررات احکام کمیسیون ماده 100 اجراء شود یا مطابق قرارداد در محاکم حقوقی شهرداری طرح عدوا نماید بنابراین در فرض اختلاف شهرداری با اشخاص در باب قرارداد یا هر مسئله دیگر، شهرداری نمی‌تواند از طریق اعمال موانع فیزیکی و فشار بر شهروندان به اجرای آرای کمیسیون ماده 100 یا مفاد قرارداد خویش با اشخاص نماید.

جمع‌بندی 

حق نصب نیوجرسی برای شهرداری در قبال تخلف تغییر کاربری در هیچ کجای قوانین نیامده و ایجاد موانع فیزیکی برای شهروندان چه عابرین ، چه مالک ملک به جهت تحقق حقوق شهرداری و یا حتی اعمال و اجرای آرای کمیسیون ماده 100 یا 77 از مصادیق تخلف اداری محسوب می‌گردد زیرا در فرض اختلاف شهروندان با شهرداری با توجه به اینکه شهرداری از ضمانت اجرای حاکمیتی برخوردار است نمی‌تواند در قبال قرارداد خویش با اشخاص از ضمانت اجرای نصب نیوجرسی استفاده نماید و نصب نیوجرسی از مصادیق مزاحمت محسوب می‌گردد.

بر اساس رویه موجود محاکم حقوقی قرار دادن نیوجرسی در جلو مغازه منجر به صعوبت تردد به مغازه و ایجاد مزاحمت در فرض وجود قرارداد بین شهرداری و مالک خواهد شد و بر اساس مواد 160 و 175 و 515 و 515 قانون آیین دادرسی مدنی حکم به رفع مزاحمت شهرداری صادر خواهد شد و در باب دعوی ممانعت از حق در بسیاری از مواقع از نظر قضات چون صرفاً عبور و مرور عابرین و مراجعین به محل کسب دشوار شده ولیکن موجب سلب کامل انتفاع از مغازه نگردیده بلکه صعوبت در تردد ایجاد کرده لذا دعوای ممانعت از حق معمولاً مسموع نیست. 

پیشنهاد 

مناسب است قبل از طرح شکایت علیه شهرداری در مراجع قضایی با وکیل متخصص در امور شهرداری مشورت نمایید تا با توجه به اختلاف نظر قضات دیوان عدالت با محاکم حقوقی در خصوص صلاحیت رسیدگی به این گونه دعاوی،شکایت صحیح‌تری را مطرح نمائید